maandag 9 april 2012

Iets uitzonderlijk groots van Lawrence Hill: debuut van geboren verhalenverteller

Lawrence Hill werd in Nederland bekend met het Negerboek, een roman waarvan de titel voor veel opschudding zorgde. Iets uitzonderlijk groots is zijn opvallend goede debuut.

Ben Grafton is een van de weinige zwarten in Winnipeg, Canada. Hij geeft zijn pasgeboren zoon de bijzondere naam Mahatma omdat hij iets uitzonderlijk groots van hem verwacht. Iets waarover hij in zijn Kritische Negerhistorie kan schrijven. Mahatma deelt het gevoel van zijn vader niet. Op 25-jarige leeftijd wordt hij, na een master Economie aan de Universiteit van Toronto, journalist bij The Herald, een krant in Winnipeg, omdat hij niets beters wist te doen. In de twee jaar die volgen, verandert Mahatma van groentje in ervaren journalist, die veel heeft geleerd over scoops, primeurs, journalisten die elkaar nieuws afsnoepen en hoofdredacteuren die verhalen om een beter artikel te krijgen. Mahatma’s talent komt bovendrijven bij zijn artikelen over de Franse taalstrijd, die in 1984 in alle hevigheid woedt in Winnipeg.

Iets uitzonderlijk groots geeft een interessant inkijkje in de krantenwereld van de jaren tachtig. Het verhaal is mooi afgerond, het begint met Mahatma’s geboorte en eindigt als hij zijn uitzonderlijk grootse bestemming heeft gevonden. De kleurrijke personages zorgen voor een humoristische noot met een scherp kantje. Vaak zijn ze triest en grappig tegelijk.

Iets uitzonderlijk groots vormt het debuut van een geboren verhalenverteller. Lawrence Hill wil zijn lezers amuseren met een lichtvoetig, maar ook serieus verhaal. Geen hoogdravende ideeën of diepzinnige overpeinzingen. Iets uitzonderlijk groots is een origineel en toegankelijk verhaal dat bovendien makkelijk wegleest.

Deze recensie is geplaatst in BOEK nr. 2, maart/april 2012.

Zielsgeheim van Sharon Bolton: een spannend en verrassend boek over een bekend thema

Eind 19e eeuw was Londen in de greep van de seriemoordenaar Jack the Ripper. Hij vermoordde een stuk of wat prostituees. Het precieze aantal staat niet vast vanwege mogelijke copycats die vergelijkbare moorden pleegden De moorden waren zonder uitzondering gruwelijk en bloederig. Ondanks intensief speurwerk door de politie is hij nooit gepakt. Inmiddels doen er vele theorieën de ronde over de ware identiteit van Jack the Ripper en is hij verworden tot een urban legend.

In Zielsgeheim, het nieuwste boek van Sharon Bolton, is de jonge politieagente Lacey Flint, van jongs af aan geïntrigeerd door Jack the Ripper. Ook zij heeft zo haar ideeën over wie het zou kunnen zijn. Nadat Lacey Flint op bezoek is geweest bij misbruikte jonge vrouwen, wordt op enkele meters afstand van haar een vrouw neergestoken, die vervolgens sterft in haar armen. De dader was dichtbij genoeg om te kunnen zien, vreemd genoeg zag Lacey die echter niet. Vervolgens ontvangt een journaliste een brief die aan Lacey is gericht en is ondertekend door Jack the Ripper. Al snel volgt een tweede moord. De moorden zijn op dezelfde dag en op dezelfde manier gepleegd als Jack the Ripper honderdzoveel jaar eerder deed.

Het lijkt alsof er een nieuwe Jack the Ripper is opgestaan. Het grote verschil is dat de vrouwen geen prostituee zijn maar nette vrouwen uit de hogere middenklasse en bovendien moeder. Alle aanwijzingen wijzen in de richting van Lacey Flint. De vraag is niet alleen wie deze vrouwen heeft vermoord, maar ook waarom de dader het wil doen lijken alsof Lacey Flint het heeft gedaan. Of weet Lacey toch meer van de moorden dan ze wil en durft toe te geven? Sharon Bolton houdt hier de lezer op geraffineerde manier in spanning.

Het verhaal zit gedegen in elkaar. De lezer wordt een paar keer op het verkeerde been gezet. Net op het moment dat die denkt te weten, hoe de vork in de steel zit, blijkt het net even anders in elkaar te zitten. Bolton schept er duidelijk genoegen in de lezer op het laatst toch nog in verwarring te brengen. Het boek nodigt uit om zelf ook in de geschiedenis van Jack the Ripper te duiken. Wie was hij? Waarom kon hij er ongezien mee wegkomen?

Afgelopen jaren hebben al meer auteurs zich gewaagd aan het zoeken naar de identiteit van Jack the Ripper. Patricia Cornwell is hiervan de bekendste. Zij schreef een paar jaar geleden een non-fictie werk waarin zij de zaak als een cold case behandelde en al het bewijs nog eens bekeek.

Bolton doet in Zielsgeheim iets nieuws. Zij nam de oorspronkelijke gebeurtenissen als uitgangspunt voor haar thriller, vertaalde het naar het nu en gaf er haar eigen draai aan. In een interview vertelde ze dat ze het leuk en interessant vond om dit te doen. Het is te hopen dat ze nog lang doorgaat met het herscheppen van oude legendes, want Zielsgeheim is een spannend en verrassend boek over een bekend thema.

Deze recensie is ook te lezen op
http://www.ezzulia.nl.

maandag 2 april 2012

De zus van Freud van Goce Smilevski: een filosofische roman

De zus van Freud is een filosofische roman over Sigmund Freud vanuit het perspectief van zijn zus Adolphine en had ook In de schaduw van Freud kunnen heten. In het kinderrijke gezin waar ze opgroeien gaat de meeste aandacht uit naar hem. Al vroeg vallen zijn talenten op. Adolphine is de vreemde eend in de bijt. Als kind wil ze niet naar school en krijgt ze les van haar broer. Op volwassen leeftijd blijft ze thuis wonen, ondanks de ingewikkelde band met haar moeder. Adolphine brengt vrijwillig zeven jaar door in een krankzinnigengesticht met haar vriendin Claire Klimt. Een korte, moeizame relatie met een jeugdvriend eindigt met zijn zelfmoord.
Er blijft veel over dat tot nadenken uitnodigt. Over de filosofische verhandelingen maar ook over het onverklaarbare gedrag van de personages en de afwezigheid van empathische vermogens. Adolphine filosofeert uitgebreid over IK, realiteit, niet-realiteit en liefde. Een verklaring voor haar vrijwillige opname in het gesticht of haar leven als kluizenares geeft ze echter niet. Ook het gedrag van Sigmund roept vragen op. Zijn familie leefde voornamelijk voor hem. Op het moment dat Sigmund het leven van zijn zussen kan redden, laat hij het, zonder reden, afweten.
Smilevski heeft opvallende manier van vertellen. Regelmatig wordt een gedachtegang of gebeurtenis drie keer achter elkaar verteld in vrijwel dezelfde bewoordingen. Bijzonder maar op den duur storend.
De zus van Freud geeft een mooie schets van het innerlijke leven, het denken en de ideeënwereld van ontwikkelde mensen tijden het Fin-de-siècle en het Interbellum in Wenen.

Deze recensie is geplaatst in BOEK, nr. 2, maart/april 2012, p. 66.